“احمد داوود اوغلو” رهبر حزب حاکم عدالت و توسعه و نخستوزیر ترکیه قبلاً اعلام کرد در نشست آینده کنگره نامزد تصدی رهبری حزب نخواهد شد. لذا حزب عدالت و توسعه ترکیه در کنگره فوقالعاده خود تنها کاندیدا برای احراز ریاست این حزب را انتخاب کرد.
مغانه- احمد داوود اوغلو رهبر حزب حاکم عدالت و توسعه و نخستوزیر ترکیه قبلاً اعلام کرد در نشست آینده کنگره نامزد تصدی رهبری حزب نخواهد شد. لذا حزب عدالت و توسعه ترکیه در کنگره فوقالعاده خود تنها کاندیدا برای احراز ریاست این حزب را انتخاب کرد. رئیس جدید این حزب محافظهکار، بینالی یلدیریم، نخستوزیر جدید و فرد مورد اعتماد رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه است. در گفتوگو با دکتر “رضا صولت” کارشناس مسائل ترکیه، نگاهی به چالشها و فرصتهای پیشِروی دولت جدید ترکیه داشتهایمف که از نظرتان می گذرد.
مهمترین برنامههای دولت جدید ترکیه چیست؟
این دولت طبق گفتههای رسمی مبتنی بر دموکراسی مشارکتی و حکومت قانون سه هدف اصلی را در دستورکار دارد: نخست ارائه سیاست خارجی فعال اما متوازن و متمایل به غرب که مولود چاووش اوغلو کماکان سکاندار آن خواهد بود، دوم مبارزه با گروههای تروریستی بهویژه حزب کارگران کردستان ترکیه و سوم برنامهریزی برای داشتن اقتصاد تولید محور و مبتنی بر استخدام نیروی کار که درهمینراستا ترکیه در نظر دارد تا سود را کم کند و با سیاستهای تشویقی در زمینه استخدام مشکل بیکاری را حل نماید. در کنار این اهداف اصلی، اردوغان به شخصه و از طریق بینالی ییلدیریم مبارزه با ساختار دولت موازی را پیگیری میکند. این جدیت به حدی است که موج جدید دستگیریها و پاکسازی و محاکمۀ جنبش فتحالله گولن آغاز شده است. هدف داخلی دیگر حذف نشانههای بهجا مانده از سیستم وصایت یا ولایتی این کشور است که حزب عدالت و توسعه پیشتر گامهای عمدهای را دراینراستا بهویژه در حذف وصایت نظامی برداشته بود. اما مهمترین اقدام حکومت جدید ییلدیریم، نخستوزیر جدید ترکیه، ایجاد یک قانون اساسی جدید خواهد بود تا روح ترکیه جدید در آن متجلی شده باشد. بنابراین مهمترین اولویت دولت وی بهبود سیستم ناکارآمد موجود از طریق اصلاح قانون اساسی است و براساس همین اختیارات قانونی، یلدیریم تمام تلاش خود را برای تغییر نظام پارلمانی به نظام ریاستی خواهد کرد.
با این وجود، رهبر جدید حزب عدالت و توسعه با احتیاط با موضوع برخورد نموده است و در کابینه جدید تعداد زیادی از وزیران دولت احمد داوود اوغلو را در سِمت خود ابقا کرده است، اما مهمترین جابهجایی در وزارت اتحادیه اروپا بوده است. در کل ساختار دولت یلدیریم اقتصادی است و بهنظر میرسد او بر خلاف داوود اوغلو منافع ترکیه را در خارج از مرزها جستوجو نخواهد کرد و برای حل بحرانهای اخیر بر سیاست داخلی متمرکز خواهد کرد. در این سیاست بهنظر میرسد که از اهمیت ساختاری ـ تیپولوژیک داوود اوغلو نیز کاسته شود.
اگر بخواهیم به تغییرات کنونی در سطح حزب و دولت ترکیه نگاه کنیم، اصولاً این تغییرات چه پیامدهای داخلیای را دارد؟
از ییلدیریم بهعنوان مجری پروژههای عظیم عمرانی یاد میشود که میتواند به رویکرد از داخل به خارج ترکیه کمک کند. در کل برخلاف داوود اوغلو او کنجکاویهای سیاست خارجی کمتری خواهد داشت و رویکرد جدید سیاستهای ترکیهای که بهعنوان دولتی تاجر شناخته میشود اقتصاد محورتر خواهد شد و از نقش پررنگ دیدگاههای ایدئولوژیک عدالت و توسعه در خاورمیانه کاسته خواهد شد. از سوی دیگر ترکیه در سیاست خارجی دولت جدید ییلدیریم به نظر میرسد به طرح و اجرای سیاستهای مکمل بپردازد.
مهمترین فرصتهای پیش روی دولت جدید ترکیه در عرصه داخلی و خارجی چیست؟
مهمترین آنها واکاوی روابط با کشورهای ایران، روسیه، شمال آفریقا و قسمت بحرانی خاورمیانه خواهد بود. دولت جدید ترکیه با مشی تکنوکراتیک تلاش خواهد کرد از سازوکارهای ایدئولوژیکی حزب عدالت و توسعه کمتر استفاده کند و برای ترمیم روابط با این کشورها رویکرد ترکیهای و نه لزوماً عدالت و توسعهای را بهکار گیرد. تغییر وزیر اتحادیه اروپا نیز بیانگر توازن در سیاست خارجی ترکیه با کمی انعطاف به سمت اروپا میباشد. ییلدیریم در داخل نیز متعهد خواهد شد کار خود را بر روی قانون اساسی جدید که هدفش برقراری سیستم ریاست جمهوری و افزایش اختیارات اردوغان است فوراً آغاز کند.
در حوزه داخلی و صلح با پکک و همچنین تنشهای کُردی، چه تغییراتی ممکن است ایجاد شود؟
یکی از مسائل مهم ترکیه، تنش بین دولت و کُردهای این کشور است. بسیاری از کردها، دولت را متهم به سرکوب میکنند و در برابر، دولت برخی از کردها را متهم به اقدامهای تروریستی میکند. بسیاری معتقدند در پیش گرفتن روند صلح و گفتوگو، تنها راه برای حل بحران کردها در ترکیه است. به طور کلی شرایط موجود در شمال سوریه و در مرز ترکیه، نگرانیهایی را برای آنکارا بهوجود آورده است. در عینِحال برهم خوردن توازن منطقهای و تلاش برای ایجاد توزان جدید یکی از محورها و رویکردهای جدید ترکیه در منطقه خاورمیانه بهحساب میآید. بسیاری از تنشهای اخیر ترکیه ریشه در سوریه دارد و سوریه مرکز ثقل مشکلات اخیر ترکیه بهشمار میرود. اما بهنظر نمیرسد ترکیه به این راحتی با پکک کنار بیاید چراکه اساساً تهدید وجودی برای آنکارا بهشمار میرود. اردوغان هرگونه اقلیمسازی در سوریه را خط قرمز ترکیه میداند و به نظر نمیرسد در شرایط فعلی تغییری در رویکرد کردی ترکیه ایجاد شود.
به قدرت رسیدن دولت جدید چه تأثیراتی در حوزه اقتصادی دیده خواهد شد؟
از ییلدیریم بهعنوان مرد پروژههای بزرگ یاد میشود. این امر در نقطه مقابل داوود اوغلو است که به او لقب معمار سیاست خارجی یا هنری کسینجر ترکیه را داده بودند. نخستوزیر بهدنبال دلگرم نمودن سرمایهگذاران خارجی نسبت به اصلاحات اقتصادی ترکیه است. ناسی اقبال وزیر جدید اقتصاد اعلام کرد که دولت امسال تصمیمهای سریع و جسورانه اقتصادی خواهد گرفت تا ترکیه را برای جذب سرمایهگذاران و تقویت روابط تجاری آماده سازد. کاهش تنشهای سیاست خارجی و گسترش روابط در شمال آفریقا قطعاً دارای نگرش اقتصادی است.
چشمانداز موفقیت برنامههای دولت کنونی ترکیه را چگونه مورد بررسی قرار میدهید؟
اگر دولت جدید بتواند از هزینههای سیاست خارجی ترکیه بکاهد آنگاه چشمانداز برنامههای آن مثبت میتواند داشته باشد. ترکیه در اطراف خود بحرانهای زیادی را تجربه میکند که به شکل مستقیم بر عملکرد داخلی آن تأثیرگذارند. لذا سیاست خارجی آن از استاندارد دوگانه بیشتر فاصله خواهد گرفت و دوگانه اقتصادی علی باباجان و کورتولموش بهعنوان طراحان جذب سرمایهگذاری خارجی ترکیه در میزان موفقیت دولت جدید ترکیه بسیار مهم خواهند بود. با این حال باید منتظر ماند و دید استراتژیهایی مانند استراتژی ایجاد کمربند امنیتی در محیط پیرامونی ترکیه، قدرت نرم و دیپلماسی رسانهای، استراتژی مشکلات صفر با همسایگان، چگونه اجرا خواهند شد. همچنین باید دید ایدئولوژی حزبی انعکاسدهنده دولت خواهد بود، یا اینکه سیاستهای ترکیهای انعکاسدهنده ایدئولوژیهای عدالت و توسعه خواهد بود. اما در کل به نظر میرسد دولت ییلدیریم پیچیدگیهای استراتژیک دولت داوود اوغلو را نخواهد داشت.
منبع: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران
دکترصولت از افتخارات منطقه هستند، و از نخبگان شایسته مغان
مغان چه فرزندان با سوادی دارد.لذت بردم
جه می شد در منطقه مغان مثل دکتر صولت در دارات مسول داشته باشیم
از بیانات دیدگاه جناب دکتر صولت که افتخار منطقه است بینهایت متشکریم.خداوند بشما توفیق دهد .خاندان صولت از خانواده های فهیم منطقه هستند.