امروز: سه شنبه, ۲۹ اسفند , ۱۴۰۲
زمان انتشار : ژوئن 5th, 2019 9:10 | کد خبر : 23165 | چاپ این مطلب چاپ این مطلب

به بهانه بیست و ششمین سالروز کودتای نظامی در جمهوری آذربایجان

۲۶ سال از کودتای ژنرال صورت حسین اف بر علیه دولت ابوالفضل ائلچی بئی میگذرد در تاریخ ۴ ژوئن ۱۹۹۳ تیپ ۷۰۹ ارتش آذربایجان به رهبری ژنرال صورت حسین اف از منطقه جنگی کلبجر و بعد از آزادسازی ۲۲۰ منطقه مسکونی و کوه عمر از اشغال ارمنی ها به سمت گنجه حرکت نمودند.

۲۶ سال از کودتای ژنرال صورت حسین اف بر علیه دولت ابوالفضل ائلچی بئی میگذرد در تاریخ ۴ ژوئن ۱۹۹۳ تیپ ۷۰۹ ارتش آذربایجان به رهبری ژنرال صورت حسین اف از منطقه جنگی کلبجر و بعد از آزادسازی ۲۲۰ منطقه مسکونی و کوه عمر از اشغال ارمنی ها به سمت گنجه حرکت نمودند و در پادگان گنجه مستقر شدند و علاوه بر آن ۷۰۰ نفر از نظامیان مستقر در پادگان سیفعلی در آغدام نیز به آنان ملحق شدند  و به دلیل عدم فرمانبرداری از دولت مرکزی رئیس جمهور دستور حمله به گنجه و انحلال تیپ ۷۰۹ را صادر نمود که در نتیجه حمله نیروهای دولتی آذربایجان ۳۵ نفر از افراد صورت حسین اف کشته شدند و پادگان سیفعلی نیز به اشغال نیروهای حکومتی در آمد و ۲۴ کادر مستقر در آن بازداشت و به شدت شکنجه شدند اما به یکباره ورق برگشت و صورت حسین اف دستور مقابله به مثل صادر نمود و نیروهای حکومتی شکست خورده و گنجه را به سمت باکو ترک کردند و گنجه بدست نیروهای تیپ ۷۰۹ سقوط کرد و همه ارگانهای حکومتی از جمله فرودگاه و فرمانداری به اشغال در آمد و چندین وزیر و معاون وزیر گروگان گرفته شدند صورت حسین اف علاوه بر فرماندهی تیپ ۷۰۹ نماینده مجلس نیز بود در گنجه اعلام حکومت نظامی نمود و اعلام کرد حکومت ائلچی بئی توانایی اداره کشور و نبرد با ارمنی ها را دارا نیست و باید استعفا دهد و جهت پایان دادن به این مناقشه حیدرعلی اف که رییس مجلس عالی نخجوان بود توسط ائلچی بئی به باکو فراخوانده شد تا با رهبر کودتا مذاکره کند و وی راهی گنجه شد و از اینجا بود که پای حیدر علی اف به باکو مجددا باز شد در مذاکرات صورت گرفته ژنرال صورت حسین اف دولت را عامل اصلی شروع مناقشه معرفی نمود و گفت ابتدا آنها به سمت ما هجوم آوردند و ۳۵ نفر از نیروهای مرا به قتل رساندند این اقدام رییس جمهور خیانت به کشور بوده چرا که ما باید در این بازه حساس زمانی بر علیه ارمنی های اشغالگر متحد باشیم و بجنگیم اما ما در اینجا کاملا در رودر روی هم قرار گرفته ایم ما از خون کشته شده ها نمیگذریم و باید عاملین این حادثه مجازات و از سمتهایشان استعفا دهند و حیدرعلی اف خواسته های تیپ ۷۰۹ را که با ترتیب عبارت بودند از ۱-ابوالفضل ائلچی بئی از سمت ریاست جمهوری استعفا دهد ۲- عیسی قنبر از ریاست پارلمان استعفا دهد ۳- پناه حسین اف از سمت نخست وزیری استعفا دهد همچنین این افراد جهت محاکمه باید تسلیم شوند و به جرائم آنها رسیدگی شود . اما رئیس جمهور خواسته های آنها را رد نمود و اعلام کرد که تسلیم چنین صحنه آرایی خطرناکی که از خارج طراحی شده است ، نخواهدشد در این زمان نیروهای تیپ ۷۰۹ با تمام قوا به سمت پایتخت حرکت نمودند و اعلام پیروزی نموده و فرمانداران بسیاری از شهرها را نیز منصوب نمودند البته در این خصوص صورت حسین اف میگوید که فرمانداران بسیاری از شهرها فرار کرده بودند و بدون فرماندار اداره میشدند که ما با مشورت معتمدین شهر افرادی را منصوب مینمودیم تا در اداره امور خللی پیش نیاید ، نیروهای صورت حسین اف در چهل کیلومتری باکو مستقر شدند و در این حین ارتش آذربایجان که توان مقابله با آنها و حفاظت از پایتخت را در خود نمی دیدند عقب نشینی نمودند و در نهایت عیسی قنبر ، رییس مجلس از سمت خود استعفا و پناه حسین اف از نخست وزیری استعفا دادند و رئیس جمهور نیز شبانه باکو را ترک و به روستای دوچی در نخجوان فرار کرد و در نهایت حکومت جبهه خلق برای همیشه سقوط کرد بعد از سقوط حکومت ائلچی بئی توسط ژنرال صورت حسین اف ، پارلمان آذربایجان حیدر علی اف را به ریاست مجلس ملی انتخاب نمود و بدین ترتیب اداره حکومت بصورت موقت بدست ایشان سپرده شد البته طبق اخبار واصله تیپ ۷۰۹ در صدد آن بودند که صورت حسین اف رئیس جمهور شود که بعد از انتخاب حیدر علی اف در انتخابات سال۱۹۹۳ بعنوان نخست وزیری رسید و بعد از نخست وزیری همچنان تیپ ۷۰۹ را بعنوان بازوی قدرتمند دولت خود نگه داشت و حاضر به تحویل آن به ارتش نشد تا از این طریق رئیس جمهور و مجلس را تابع و مطیع خود سازد چرا که هدف اصلی صورت حسین اف که قدرت مطلق در آذربایجان بود رسیدن به سمت ریاست جمهوری و کنترل کامل کشور بود و در نهایت در سال ۱۹۹۴ تیپ ۷۰۹ در صدد انجام کودتا برعلیه حیدرعلی اف بر آمد که خنثی شد و سرانجام تیپ ۷۰۹ را خلع سلاح و منحل نمودند و حیدر علی اف ، طی نامه ای به مجلس برکناری صورت حسین اف از نخست وزیری را اعلام و خواستار رای به این قرار رئیس جمهور شد که پارلمان بصورت یکدست رای به برکناری وی از نخست وزیری دادند هر چند نخست وزیر اتهامات وارده را با قاطعیت رد نمود و در صحن علنی مجلس از خود دفاع کرد صورت حسین اف شبانه از باکو خارج و راهی مسکو شد اما ۲/۵ سال بعد دولت روسیه وی را تحویل دولت آذربایجان داد طبق گفته صورت حسین اف او چندین پایگاه روسیه در آذربایجان را اشغال و نیروهای روس را از اذربایجان خارج نموده بود و روسها از او کینه داشتند و آن مدت را هم در روسیه بصورت مخفیانه زندگی کرده است وی بعدا مدعی شد که در زندان مورد شکنجه واقع شده است و طی مصاحبه ای جای داغ سیگار روی بدنش را نشان داد که در آن زمان این اقدام واکنش نهادهای حقوق بشری را در پی داشت اما حکومت آذربایجان همه اتهامات وارده از سوی نخست وزیر سابق را رد کرد و در نهایت دادگاه عالی آذربایجان وی را به اتهام کودتا بر علیه دولت و خیانت به کشور به حبس ابد محکوم نمود که سرانجام بعد از روی کار آمدن الهام علی اف طی یک بخشس عمومی بعد از تحمل ۷ سال حبس از زندان آزاد شد .

اما چه شد که یک ژنرال کار کشته ارتش آذربایجان که نقطه قوت ارتش در مناطق جنگی بود و پیروزی های مختلفی توسط نیروهای تحت فرمان خویش در جنگ با ارمنی ها کسب کرده بود و عنوان بزرگ قهرمان ملی را از ابوالفضل ائلچی بئی دریافت نموده بود به یک کودتاگر و نافرمانبردار از دولت مرکزی در آن بازه حساس زمانی تبدیل شد که در نتیجه این درگیری داخلی ارمنی ها نهایت استفاده را برده و کلبجر و آغدام را اشغال نمودند او در مصاحبه ای که بعد از دستگیری در سال ۱۹۹۸ انجام داد میگوید یک روز قبل حادثه ۴ ژوئن نیروهای تیپ ۷۰۹ در روز سوم ژوئن موفق به آزادسازی ۲۲۰ منطقه مسکونی و کوه عمر از اشغال ارمنی ها شده بودند دلیل اصلی اختلاف نظر من با رئیس جمهور و نخست وزیر در این بود که آنها خواهان صلح با ارمنی ها بودند اما من مخالف این موضوع بودم و معتقد بودم باید آنها را مجازات کنیم چون مرتکب جنایات نابخشودنی علیه ملت ما شده اند . در زمستان ۱۹۹۲ ائلچی بئی وزیر دفاع را پیش من فرستاد و گفت باید به منطقه جنگی اعزام شوید من با این درخواست مخالفت نمودم چرا که زمستان سردی بود و نیروهای من توان جنگ در آن شرایط را نداشتند خواهش کردم که این موضوع را به رئیس جمهور بگویند و او را از این تصمیم منصرف نمایند که در نهایت مورد قبول واقع نشد و بیانیه ای تنظیم نموده مرا از فرماندهی تیپ ۷۰۹ برکنار و مرا به خیانت به کشور متهم نمودند و آن بیانیه از تلوزیون قرائت شد من فردای آن روز پیش رئیس جمهور رفته از او خواستم دلیل این کار را به من توضیح دهد که گفت از تنظیم بیانیه اطلاع نداشته است با نخست وزیر پناه حسین اف صحبت نموده میگویم بیانیه اصلاحی صادر شود و اتهام خیانت به کشور از شما رفع شود من شما را به مدیرعاملی یک شرکت بزرگی که در شرف تاسیس هست منصوب مینمایم فلذا بصورت عادی اتهام خیانت از شما رفع خواهد شد . او میگوید من پیش نخست وزیر رفتم و گفتم هر طوری که آن بیانیه را تنظیم نمودید و با عابروی من بازی کردید باید به همان ترتیب نیز بیانیه دیگری صادر کنید و من هیچ سمتی را قبول نمیکنم صورت حسین اف در ادامه میگوید در راه بازگشت به خانه بودم که دیدم خانه من توسط نیروهای پلیس محاصره شده است و میخواهند مرا بازداشت کنند فوراً به گنجه رفته و از آنحا با رئیس جمهور تماس گرفتم و دلیل این کار را از او پرسیدم رئیس جمهور مدعی شد که اسکندر حمیداف ، وزیر امنیت ملی سرخود این کار را کرده و خواسته شما را بازداشت کند گفتم خوب من در نهاد ریاست جمهوری بودم آنجا میتوانست مرا بازداشت کند من به شما اعتماد کردم و بدون محافظ مسلح نزد شما آمدم . من در مورخه ۹ فوریه همان سال از فرماندهی برکنار شده بودم و طبق قانون باید اموال و تجهیزات توسط کارشناسان وزارت دفاع صورتجلسه میشد و تا زمان تنظیم آن من همچنان میتوانستم در تیپ بمانم فردی بنام رافیق اقایف بجای من منصوب شده بود . آن زمان من منتظر تحویل اموال بودم که داداش رضایف ، وزیر دفاع پیش من آمد و گفت ارمنی ها کوه عمر در کلبجر را اشغال نموده اند و میخواهند به گنجه حمله کنند من در عرض سه روز کوه عمر را آزاد نمودم او میگوید که در قبال اشغال کلبجر مسئولیتی ندارد چون در ۹ فوریه برکنار شده بود و خودش در پادگان در محاصره ارتش بود و در نتیجه بی تدبیری وزیر دفاع کلبجر اشغال شد نه بخاطر اختلاف من با وزیر امنیت ملی ، صورت حسین اف میگوید که من هرگز به باکو لشکرکشی نکردم این دولتی ها بودند که به سمت گنجه لشکر کشی نمودند و میخواستند افراد مرا از دم تیغ بگذرانند من در آن زمان مشغول مراسم عزاداری پدرم بودم حتی اجازه نداند مجلس ترحیم پدرم تمام شود که شبانه به من اطلاع دادند پادگان آموزشی سیفعلی که ۷۰۰ نیرو در آن بودند در محاصره است من دستور خروج از پادگان را دادم و  همه به گنجه آمدند و صبح زود پادگان را اشغال و ۲۴ نفری که درون آن بودند را دستگیر ، زندانی و به شدت شکنجه نمودند و حتی حمله سختی به پادگان گنجه نموده بودند و حصارها را ویران و عده ای زیادی را کشته و زخمی نموده بودند و خانه من در محاصره بود و میخواستند مرا بازداشت کنند که از راهی مخفی خود را به پادگان رساندم در همان زمان دستور انحلال تیپ ۷۰۹ توسط رئیس جمهور به من ابلاغ شد در حالی که این اقدام کاملا غیرقانونی بود و من از قبول آن سرباز زدم و دست به سلاح بردیم درجریان شروع درگیری مهمان علی اکبراف که رییس جبهه خلق در گنجه بود در حالی که پرچم سفیدی در دست داشت و فریاد میزد جنگ نکنید توسط تک تیرانداز نیروهای دولتی کشته شد و نکته جالب آنکه انها میدانستند که ارمنی ها آماده حمله به آغدام هستند اما تمام نیروها و تجهیزات نظامی را از آغدام به سمت ما گسیل نموده بودند و ارمنی ها بدون هیچ زحمتی آغدام را اشغال نمودند آنها باید با ارمنی ها مبارزه میکردند نه ما … او میگوید آنها توان جنگ با ما را نداشتند و با شلیک چند تیر و توپ فرار کردند و مفتضحانه شکست خوردند حتی وقتی ما به سمت باکو پیشروی نمودیم جرات رویارویی با ما را نکردند  وی همچنین میگوید ائلچی بئی خود از نهاد ریاست جمهوری فرار کرد ما که آنجا حمله نکردیم نخست وزیر سابق در ادامه میگوید من گفتم مسببین اصلی این حادثه باید استعفا دهند که عیسی قنبر و پناه حسین اف عامل اصلی بودند . ژنرال سابق ارتش اتهامات وارده مبنی بر همکاری وی با نهادهای امنیتی ایران و روسیه را رد کرد و گفت هیچگونه همکاری با آنها صورت نگرفته است .

**یاور ندرتی گیگلو

گزارشگر شبکه بین المللی سحر و مجری رادیو آران

اخبار مرتبط

نظرات