امروز: پنج شنبه, ۱۵ آذر , ۱۴۰۳
زمان انتشار : ژانویه 14th, 2020 9:51 | کد خبر : 23385 | چاپ این مطلب چاپ این مطلب

نقش عفاف و حجاب در سلامت جامعه

طرح حجاب از طرف مکتب مترقی اسلام، بیانگر آن است که حضور زن را در جامعه پذیرفته و برای سلامت این حضور ، حجاب را مطرح می نماید پس مغز حجاب، حضور مثبت و سازنده زن است.

طرح حجاب از طرف مکتب مترقی اسلام، بیانگر آن است که حضور زن را در جامعه پذیرفته و برای سلامت این حضور ، حجاب را مطرح می نماید پس مغز حجاب، حضور مثبت و سازنده زن است و آنقدر این حضورِ شایسته نزد خدای متعال پسندیده است که فریضه بی بدلیل نماز را برای زنان با لباس حضور اجتماعی قرین و همراه خواسته است.

مقوله بی حجابی امروز به یک معضل کاملاً مشهود در جامعه درآمده است معضلی که فقط برای افراد بی‌حجاب مشکل ایجاد نمی کند، در واقع آسیب‌هایی که از بی‌حجابی ناشی می‌شود، تمام اعضای جامعه در را بر می‌گیرد. حجاب و عفاف که یک دستور دینی است از مسائل مهم و کلیدی جامعه ما به شمار می آید و با بسیاری از مسائل پیوند خورده و دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است.

این مسئله از آن جهت که خطابش با زنان است، به نیمی از جمعیت جامعه مربوط است و از آن جهت که در تنظیم روابط زن و مرد نقش دارد، به همه افراد جامعه مربوط می شود؛ این حکم از آثار، از برکات و نقش آفرینی های خاصی برخوردار است و اگر حقیقت آن برای انسان ها روشن و آشکار گردد، بعید است که فطرت های سالم و خداخواه تسلیم آن نشوند و آن را اطاعت ننمایند.

بر همین اساس حجاب و پوشش اسلامی که یکی از اوامر انسان ساز الهی و نیز از احکام حیات بخش اسلام در زندگی طیبه است، منطبق بر فطرت بشر و مبتنی بر نیازها و شرایط روانی او و زمینه ساز پویایی و کمال انسانی فرد و جامعه است.

رعایت حجاب نه تنها برای خود زن ارزش می‌ آفریند، بلکه می تواند خانواده، اجتماع و … را نیز تحت تاثیر قرار دهد؛ رعایت آن به عنوان یک امر ضروری می تواند مفید باشد و بی توجهی به این مقوله نیز پیامدهایی منفی را به همراه دارد.

شناخت تاثیر حجاب و نقش آن در کاهش آسیب اجتماعی می‌تواند مسیر حرکت جامعه را به سوی ترقی و تعامل هموار سازد، به طوری که علاوه بر درک عمل آنها و جلوگیری از تداوم آن عمل با ارائه راه حل‌هایی به سلامت جامعه کمک نماید.

تاریخچه حجاب و عفاف

تاریخ حجاب به آفرینش اولین موجودات روی زمین یعنی آدم و حوا برمی گردد و فراز و نشیب ‌های بی شمار تاریخ، قدرت محو آن را نداشته است.

“یا بنی آدم قد انزلنا علیکم لباساً یواری سوءاتکم و ریشا ولباس التقوی ذلک خیر ذلک من آیات الله لعلهم یذکرون…” (سوره اعراف آیه ۲۶) “ای فرزندان آدم برای شما لباس فرو فرستادیم که اندام شما را می ‌پوشاند و مایه زینت شماست و لباس تقوی بهتر است این از آیات خدا است، باشد که متذکر شده پند گیرید.”

این آیه بیانگر اهمیت لباس، پوشش،ستر و ساتر از نظر قرآن است،جمله “یواری سواتکم” وصف لباس است و دلالت دارد براینکه لباس پوشش واجب و لازمی است که کسی از آن بی نیاز نیست وآن پوشش عضوی است که برهنه بودنش، زشت ومایه رسوایی آدمی است.

مسئله پوشش و حفظ عفاف خاص دنیای اسلام و حتی دنیای ادیان نیست؛ بر اساس زمینه فطری، حتی جوامع اولیه و به دور از تمدن و مذهب هم آن را مورد توجه خود قرار داده اند.

ویل دورانت می نویسد: « در بریتانیای قدیم والدین ثروتمند در مدت پنج سال بحران جوانی، دختران خود را در کلبه ها زندانی می نمودند. زنان سالمند پاکدامنی را به زندانبانی می گماردند، دختران حق خروج از این کلبه ها را نداشتند و تنها اقارب و نزدیکان می توانستند آنان را ببینند. بعضی از قبایل جزیره برنئو نیز عمل مشابهی داشته اند.».

داستان آدم وحوا وبهره گیری آنها از شجره ممنوعه نیزدلیل همین مدعاست بنابراین، مسئله پوشش وعفاف درهمه جوامع و ملل به صورت های گوناگون وجود داشته است، اما با آمدن اسلام این مسئله به عنوان یک حکم تکلیفی و ضروری برای زنان تعیین شد.

از آموزه های قرآنی این معنا به دست می آید که عفت و پاکدامنی، به معنای چیرگی عقل و مدیریت مهار قوای شهوانی به دست آن است، این حالت اگر به شکل ملکه ای در نفس انسانی در آید، شخص در حالتی قرارمی گیرد که به سادگی تهییج نمی شود و قوای نفسانی نمی تواند سرکشی کند و او را به سوی گناه سوق دهد.

ازنظراسلام، همان اندازه که انسان نسبت به ایمان و عمل صالح خود مکلف و موظف است همچنین نسبت به ایمان و اعمال دیگران نیز مسئولیت دارد؛ زیرا اسلام دینی اجتماعی است و حوزه های فردی آن تا حوزه های اجتماعی کشیده شده و ایمان واقعی جز به رهایی از خود و دیگران معنا نخواهدیافت.

از این رو بر هر فردی این مسئولیت نهاده شده تا با ایجاد حجاب، مانع ازبرانگیخته شدن هوای نفسانی دیگران شود بنابراین حجاب برای مرد و زن یک مسئولیت است.

حجاب و عفاف، ریشه در فطرت

فطرت امری است که خدای متعال آن را در وجود هر فرد قرار داده وانسان بدون اکتساب، به آن میل و رغبت دارد؛ دستورات اسلامی منطبق بر مسیر شکوفائی فطرت بشری است و با کمی دقت بر این دستورات و احکام فطری، اهداف، آثار و نتایج عقلانی و حکمیانه آن ها نیز آشکار می شود.

بر همین اساس حجاب و پوشش اسلامی که یکی از اوامر انسان ساز الهی و یکی از احکام حیات بخش اسلام در زندگی طیبه است و منطبق بر فطرت بشر و مبتنی بر نیازها و شرایط روانی او و زمینه ساز پویائی و کمال انسانی خواهد بود اصولاً عمل به قوانین اسلام یک عمل اعتباری و قراردادی نیست بلکه عمل به قوانین اسلام یعنی پاسخ گوئی به نیاز فطرت است.

حیا وعفت، خصلتی انسانی است وآدمیان به حکم نهاد و آفرینش خویش بدان رغبت دارند هنوز قوانین جهانی بر لزوم جلوگیری از کارهای خلاف عفت تاکید دارند، اگر چه رعایت آن درهمه جا یکسان نیست و میزان به فعلیت رسیدن آن درافراد مختلف است.

رابطه بد حجابی با آسیب اجتماعی

آسیب اجتماعی به نوعی عمل فردی یا جمعی گفته می‌شود که در چهارچوب اصول اخلاقی و قواعد جمعی به صورت رسمی یا غیر رسمی مورد رعایت قرار نگیرد و در نتیجه با منع قانونی یا قبح اخلاقی جامعه روبرو می‌گردد.

بنا به این تعریف، چون حجاب اسلامی در چهارچوب اخلاق دینی قرار می‌گیرد، عدم رعایت آن نوعی آسیب اجتماعی ساده تلقی می‌گردد. حال این آسیب خود دارای مراتب و دسته‌بندی‌های خاصی است.

پیامدهای ناگوار بدحجابی بر اجتماع

طلاق و تهدید خانواده

از پیامدهای زیانبار رعایت نکردن عفاف و حجاب، طلاق و جدایی زن و شوهر و از هم پاشیدن نظام خانواده است؛ طلاق در نظر اسلام منفورترین حلال ها می باشد که تنها در صورت اختلافات حل ناشدنی ضرورت می یابد.

معیارهایی از قبیل ایمان، آراستگی به فضایل اخلاقی و انسانی، اصالت خانوادگی و امثال اینها را برای انتخاب همسر شایسته، مقرر فرموده و حقوق و وظایفی را برای زوجین مشخص کرده است.

برای طلاق نیز شرایطی معین کرده که رجوع و بازگشت دوباره شوهر به زندگی مشترک می شود، همه اینها مربوط به خانواده است اما آنچه به اجتماع باز می گردد، سلامت و امنیت جامعه از هر گونه اقدامات منافی عفت و حیا است.

شناخت تاثیر حجاب و نقش آن در کاهش آسیب اجتماعی می‌تواند مسیر حرکت جامعه را به سوی ترقی و تعامل هموار سازد، به طوری که علاوه بر درک عمل آنها و جلوگیری از تداوم آن عمل با ارائه راه حل‌هایی به سلامت جامعه کمک نماید.

هوس مداری و تخریب خانواده

اساسا طلاق در اثر اختلافات عمیق زن و شوهر تحقق می یابد که عمدتا از خودخواهی و هوس ناشی می شود.

عامل بسیار موثر و سازنده در شخصیت الهی انسان، عفت عمومی، سلامت و پاکی جامعه از عوامل غفلت آفرین و هوس آلود و ناپاکی ها است که عمده آنها هتک حریم حجاب و پوشش عفیفانه،ضعف غیرت و عفت دختران و نیز عدم احساس مسئولیت پدران و مادران و شوهران آنها می باشد که افراد جامعه را به سمت هوس های نفسانی سوق داده و باعث تباهی اخلاق آنان می گردند؛ در نتیجه حق محوری جای خود را به هوس بازی و خودخواهی می دهد که عامل اصلی بروز اختلافات و در نهایت طلاق است.

چشم چرانی و مقایسه با همسر

هرگاه زنان با ظاهری آراسته و بدن نما در جامعه حاضر شوند، مردان عادی و خالی از آموزه ها و معرفت اسلامی با چشم چرانی و مشاهده زیبایی های ظاهری و مقایسه همسران خویش با این زنان که طبیعتا میوه تلخ آن بی رغبتی یا کاهش محبت به همسران خود می باشد زمینه بهانه جویی مردان، عیب جویی، تحقیر و بی احترامی به زنان خویش و در نتیجه بروز اختلافات، ایجاد شده و در نهایت به طلاق و جدایی کشیده می شود.

لذت گرایی

ازدواج، پیوند، اتحاد و مصاحبت جسمی زوجین است و این اتحاد در صورتی محقق می شود که دو روح در ابعاد والای انسانی از سنخیت و شباهت برخوردار باشند؛ لذت گرایی و آزادی غیر معقول زنان باعث یکسری ناهنجاری های اجتماعی شده که به از هم پاشیدگی خانواده ها منجر می شود.

دوستی های نامشروع

بی بند و باری های بیش از حد در اجتماع، از یک سو باعث ایجاد ناهنجاری های اجتماعی و در نتیجه رواج دوستی های نامشروع می شود به گونه ای که کانون خانواده را مورد هدف قرار داده و در نتیجه پایه و رکن زندگی شیرین متزلزل می گردد.

غفلت از معیارهای اصولی در گزینش همسر

خودنمایی دختران سبب انتخاب و گزینش غلط و نادرست آنان در ازدواج می گردد و غفلت از معیارهای اصولی و سازنده درانتخاب همسر، مانع واقع بینی شده و در نتیجه پس از ازدواج و گذشت مدت زمانی متوجه شکست در ازدواج شده و به تدریج میان آنان و شوهران شان فاصله می افتد و سرانجام کارشان به طلاق می انجامد.

فریب ظواهر آراسته

انتقام جویی، خودآرایی و نمایش جاذبه های زنانه موجب می شود جوانان مجرد، از ظواهر آراسته و آرایش شده آنها فریب خورده و شیفته آنها گردند و پس از ازدواج و چند روز و سال دریابندکه همسرشان شایسته محبوبیت نبوده و در این پیوند زناشویی ناموفق بوده و دچار زیان شده اند، دراین صورت عشق تبدیل به نفرت و دشمنی می شود و درصدد انتقام بر می آیند و ضمن تحقیر سرزنش و عیب جویی و سوءظن به همسران خود، درنهایت آنان را طلاق می دهند.

ضرورت طرح حجاب از جانب مکتب اسلام

طرح حجاب از طرف مکتب مترقی اسلام، بیانگر آن است که حضور زن را در جامعه پذیرفته و برای سلامت این حضور ، حجاب را مطرح می نماید پس مغز حجاب، حضور مثبت و سازنده زن است و آنقدر این حضورِ شایسته نزد خدای متعال پسندیده است که فریضه بی بدلیل نماز را برای زنان با لباس حضور اجتماعی قرین و همراه خواسته است.

در چند سوره از قرآن کریم مسئله حجاب تصریح شده که نشان از اهمیت موضوع دارد؛ در آیاتی از سوره نور، احزاب و انفال به حجاب و عفت زنان اشاره شده است. لفظ حجاب در آیه ۵۴سوره احزاب آورده شده.”حجاب مخصوص که در قران کریم برای زنان است: یکی خمر(مفرد آن خمار= به کسر “خ” و فتح “م” به معنای روسری است) در آیه ۳۱ سوره نور است و دیگرجلابیب (مفرد آن جلباب=لباس بلند زنانه)است که در آیه ۵۹ سوره احزاب به ان اشاره شده است.

تاثیرحجاب و عفاف

حجاب و پوشش، در ابعاد مختلف، دارای آثار و فواید زیادی است که بعضی از مهم‌ترین فواید آن عبارت‌اند از:

۱- مبارزه با نفس

میل به خودنمایی و جلوه ‌گری به مصالحی در سرشت زن، نهفته است که باید در مسیر درست و هدفی والا بکار گرفته شود چرا که هیچ گرایشی بدون جهت در جان انسان به ودیعت نهاده نشده اما اگر این گرایش، مرزی نداشته و همه جا نمود داشته باشد فساد آفرین است.

اگر مردی احساس کند و یا احتمال دهد که پوشیدن مقدار واجب و لازم نمی تواند نقش بازدارندگی را ایفا کند، باید بیش از حد واجب اندام خود را بپوشاند و این یک مسئولیت اجتماعی است که به عنوان آداب پوشش مطرح می باشد، چنان که اگر زنی دید دستان ظریف و لطیف وی نگاه ها را مجذوب می کند و یا چشمانش دل ها را مسحور می سازد، باید به آداب اسلامی پوشش، دستان خویش بپوشاند و یا چشمان را با عینک دودی و یا هر ابزار دیگری مخفی نگه دارد و این گونه حجاب را مراعات نماید و به این ترتیب برعلیه نفس مبارزه کند.

۲- حجاب و سلامت زنان درجامعه

اگر زنان محجّبه باشند، امتیازات ظاهری محو گشته و اذهان متوجّه علم و ادب و هنر و اخلاق ایشان می شود و دیگر تمام توان زن صرف ظاهر و زیبایی نمی گردد، بلکه وقت و توانش به چیزهایی صرف می شود که بسیار ارزشمند تر است؛ میوه با پوست، عمر طولانی تر دارد ولی وقتی پوست آن گرفته شد، بیش از دقایقی دوام نخواهد داشت؛ حجاب، هم مانند پوست میوه که محافظ سلامت و تازگی میوه است، برای زنان نیز امنیت، طراوت، زیبایی و تازگی می آورد.

ـ امام صادق (علیه السّلام) می فرمایند: حجاب زن،برای طراوت و زیبایی اش مفیدتر است.

۳- ارزش و احترام زن

اسلام تأکید کرده است که زن هر اندازه متین ترو با وقارتر حرکت کند و خود را در معرض نمایش برای مرد نگذارد بر احترامش افزوده می شود. از ایرادهایی که به پوشش زن می گیرند این است که دلیل معقول و منطقی ندارد در صورتی که جنبه هایی که در بالا ذکر شد، بیانگر این مطلب است که حجاب از منطق و عقلانیت عرفی و شرعی بر خوردار است.

۴- جلوگیری از چشم چرانی درجامعه

یکی از مهم ترین عوامل پیشگیری از چشم چرانی و نگاه ناپاک به حجاب زنان است.

۵- آرامش روانی

علت بیماری های روانی که دردنیای غرب زیادشده ، آزادی اخلاقی جنسی و  نبود حریم میان زن و مرد است که بی بند وباری و هیجانها را فزونی می بخشد و پیامد آن بیماری روانی است. به علت اثری که دیدن یک زن زیبارو در یک مرد می تواند داشته باشد به خصوص پسرهای جوان(حتی پیش از بلوغ) که دچار طوفان های شخصیتی می شوند و از آنجا که امکان رفع این میل برایشان وجود ندارد، ممکن است دچار صدمات روحی و بیماری های دیگر شوند؛ در اینجا وجود حجاب باعث می شود که چنین طوفان هایی با تأخیر صورت گیرند و موکول به زمانی می شوند که پسرها به بلوغ فکری و جنسی رسیده اند.

۶- حجاب و نقش آن در سلامت اجتماع

رعایت حجاب در سلامت و پاکی اجتماع مؤثر است، به علت تأثیر زیاد آن در استحکام خانواده به عنوان پایه و اساس اجتماع و نیز تأثیر آن در ساختن فرزندان با تربیت صحیح و پاک نگه داشتن محیط اجتماع از عوامل تحریک آمیز حیوانی است.

۷- ایجاد آرامش روانی در افراد جامعه

نفس آدمی دنیایی از خواستنی ها و تمایلات است، زمانی که به چیزی رغبت پیدا کند همانند دریا، توفانی می شود و تنها راه آرام شدن جذر و مد این دریا، رسیدن او به خواسته خویش است لذا برای جلوگیری از چنین موقعیت مهلک و درد طاقت فرسایی؛ حجاب، داروی درمان کننده و موجد امنیّت و صفای روحی است. همانطور که یک بانوی تازه مسلمان آمریکایی می گوید: «سلامت روح مرد و جامعه با نوع و کیفیت پوشش زنان، رابطه مستقیم و غیرقابل انکار دارد.

نتیجه گیری

با رعایت حجاب و عفاف از طرف مردان و زنان(به ویژه بانوان درزمینه حفظ حجاب) جامعه از بسیاری از خطرات حفظ خواهد شد و مهمتر از همه اینکه با حفظ حجاب کیان خانواده که اصلی ترین نهاد اجتماع است در معرض خطر قرار نمی گیرد.

برای رسیدن به این منظور باید فرهنگ حجاب در جامعه گسترش پیدا کند، و دراین امر دولت، خود مردم، رسانه های گروهی می توانند نقش مؤثری بر ترویج حجاب داشته باشند که درصورت تحقق این موضوع جامعه از خطرات حفظ وآسیب های اجتماعی کاهش می یابد.

*معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی شهرستان پارس آباد

 

 

اخبار مرتبط

نظرات