- پایگاه خبری تحلیلی مغانه آنلاین - http://moghanehonline.ir -

ناز ابرها و نیاز سدها در استان اردبیل

مغانه- اکنون ترنم آب بر دشت های تشنه و بحرانی اردبیل حکم نوشدارو را دارد و در حالی که دشت اردبیل با ۹۰۰ کیلومتر مربع وسعت از کمبود ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب رنج می برد، بارش های سیل آسای بهاری می تواند خون حیات را در رگ و ریشه عطشان این دشت بدواند.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل به رغم خوشحالی عمومی زارعان از بارش های بهاری در این استان، میزان بارش ها در اغلب نقاط استان نسبت به سال قبل کاهش، اما در کل یک درصد افزایش داشته است.
داوود نجفیان می گوید: در استان اردبیل ۴۸ سد بزرگ و کوچک در حال بهره برداری است و سد یامچی که بیش از ۶۰ درصد آب مورد نیاز شهر اردبیل را تامین می کند با ۸۲ میلیون مترمکعب حجم ذخیره آب و با ۵۲ میلیون متر مکعب میزان ورودی آب از ابتدای سال آبی (از اول مهرماه سال قبل تا چهار اردیبهشت ماه) در حال حاضر ۴۸٫۴ میلیون متر مکعب آب دارد.
وی ظرفیت ذخیره سد سبلان را ۱۰۵ میلیون مترمکعب، حجم آب موجود در مخزن این سد را ۱۰۱٫۸ میلیون مترمکعب و این میزان را در مدت زمان مشابه سال قبل ۱۰۵٫۴ میلیون مترمکعب و میزان ورودی آب به سد سبلان را از اول سال آبی تا چهار اردیبهشت ماه ۳۶ میلیون متر مکعب اعلام می کند که این حجم ورودی، ۱۵ میلیون مترمکعب کمتر از سال قبل است.
وی ظرفیت ذخیره سد قوریچای را ۱۸٫۰۷ میلیون متر مکعب، آب موجود در مخزن این سد را تا چهارم اردیبهشت ماه ۱۰٫۵۰ میلیون مترمکعب، آب این سد در مدت زمان مشابه سال قبل را ۵٫۲ میلیون ترمکعب، میزان ورودی آب به این سد را از ابتدای سال آبی تا چهارم اردیبهشت ماه ۱۰٫۳ و این مقدار را در سال گذشته ۴٫۹ میلیون مترمکعب توصیف می کند.
نجفیان می گوید: سد گیلارلو در گرمی مغان با ۸٫۵ میلیون مترمکعب ظرفیت ذخیره آب، در حال حاضر ۸٫۳ میلیون مترمکعب آب دارد که حجم آب آن در زمان مشابه سال قبل ۸٫۰ میلیون متر مکعب بوده است و میزان ورودی آب به این سد از ابتدای سال آبی تا چهارم اردیبهشت ماه ۰٫۱ میلیون مترمکعب و این حجم ورودی در سال گذشته ۰٫۸ میلیون مترمکعب بوده است.
به گفته او در حال حاضر سد سقزچی به میزان ظرفیت ذخیره اش یعنی ۳٫۶۵ میلیون مترمکعب آب دارد که این میزان نسبت به سال گذشته تفاوتی نداشته است و با توجه به اینکه میزان ورودی آب به این سد از ابتدای سال آبی تا چهارم اردیبهشت ماه، هفت میلیون مترمکعب و در سال آبی گذشته شش میلیون متر مکعب بوده، آب پایدار این سد بیش از حجم مخزن آن است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل ادامه می دهد: سد خدافرین با یک هزار و۶۱۲ میلیون مترمکعب ظرفیت ذخیره آب، در حال حاضر ۳۶۴ میلیون مترمکعب آب دارد که این مقدار در سال گذشته ۴۱۹ میلیون مترمکعب بوده، میزان ورودی آب از ابتدای سال آبی تا چهارم اردیبهشت ماه به این سد ۲ هزار و ۲۸۲ میلیون مترمکعب و این مقدار در زمان مشابه سال قبل یک هزار و ۹۴۳ میلیون مترمکعب بوده است.
نجفیان همچنین ظرفیت ذخیره سد ارس را یک هزار و ۲۵۴ میلیون مترمکعب، حجم آب موجود درمخزن این سد را تا چهارم اریبهشت ماه یک هزار و ۰۸۶ میلیون مترمکعب و این میزان را در مدت زمان مشابه سال گذشته یک هزار ۱۴۰ میلیون مترمکعب اعلام می کند؛ میزان ورودی آب از ابتدای سال آبی تا چهارم اردیبهشت به سد ارس ۲ هزار و ۶۴ میلیون مترمکعب و این میزان را در سال آبی گذشته ۲ هزار و ۵۴ میلیون مترمکعب اعلام می کند.
او می گوید: هرچند برخی از کارشناسان تعدد سدها را از علت های به وجود آمدن مشکل های زیست محیطی می دانند اما سدها در مهار سرمایه های جاری کشور نقش مهمی دارند و در حال حاضر در استان اردبیل برای جلوگیری از خروج ۲۱۵ میلیون مترمکعب از آب های سطحی از مرزهای شمالی این استان به جمهوری آذربایجان، هفت سد در حال احداث است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل سدهای عمارت، دیکداش، سینه سر، تازه کند و کلاسر را در شهرستان گرمی مغان، سد احمدبیگلو را در شهرستان مشکین شهر و شبکه آبیاری پایاب خدافرین با ۱۲ هزار و ۵۰۰ هکتار وسعت را از طرح های درحال اجرا در راستای مهار آب های مرزی این استان از محل اعتبارهای صندوق توسعه ملی برمی شمرد.
نجفیان سدعمارت در حال احداث گرمی مغان را بزرگ ترین سد شمالغرب کشور معرفی می کند که از محل اعتبار صندوق توسعه ملی احداث می شود؛ در سال گذشته ۹۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای احداث آن تامین شده بود و عملیات ساخت آن با ۱۷۰ دستگاه ماشین آلات سبک و سنگین و ۳۰۰ نفر نیروی انسانی که بیش از ۸۵ درصد آنها بومی هستند در چند جبهه کاری ادامه دارد.
وی اعلام می کند که سداحمدبیگلوی مشکین شهر با هدف آبیاری دو هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی پایاب و تامین بخشی از آب شرب این شهرستان درحال احداث است که بر اساس برنامه زمانبندی شده در سال ۹۶ به بهره برداری خواهد رسید.
بنابر اظهار نظر او، سد تازه کند گرمی مغان در سال قبل ۱۳۰ میلیارد ریال اعتبار داشت که به لحاظ روند مطلوب عملیات اجرایی ۷۰ میلیارد ریال دیگر به این سد اختصاص یافته است.
نجفیان می گوید: در زیرمجموعه طرح توسعه حوزه بالهارود گرمی مغان سد های کلاسر و سینه سر تعریف شده است که پرونده سد کلاسر به علت مشکلات و مسائل فنی در دست بررسی و بازنگری است اما مطالعات سد سینه سر به پایان رسیده است و عملیات ساخت آن بعد از تصویب طرح مربوطه در سال جاری آغاز خواهد شد.
او ادامه می دهد: مطالعات سد دیکداش گرمی مغان به عنوان سد تنطیمی سد عمارت این شهرستان در حال پایان است و احداث چند سد غیر مرزی نیز در استان اردبیل پیگیری می شود.
وی بیان می کند: سد گیوی با ظرفیت ذخیره ۵۵ میلیون مترمکعب آب و توان آبیاری هفت هزار هکتار از اراضی کشاورزی تکمیل شده، در حال آبگیری است و بعد از تملک اراضی مورد نیاز آن، در سال جاری به بهره برداری خواهد رسید.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل اظهار می کند: عملیات خاکی سد بفراجرد در این استان پایان یافته است و با توجه به اینکه عملیات اجرایی آن در سه جبهه کاری با سرعت مطلوب به پیش می رود در سال ۹۵ تکمیل و مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر در حالی که بارش های بهاری علاوه بر تاثیر در تقویت منابع آب، زارعان و کشاورزان استان اردبیل را به تجربه سالی پرآب و پرمحصول امیدوار کرده است، علی دولتی مهر مدیرکل هواشناسی این استان از کاهش پنج الی ۱۰ درصدی بارش در سال زراعی جاری (۹۴/۷/۱ الی ۹۵/۱/۱۸) نسبت به سال زراعی قبل در استان اردبیل خبر می دهد.
وی می گوید: در سال زراعی جاری شهرستان های نمین، سرعین، مشکین شهر، گرمی مغان، بیله سوار مغان، پارس آباد مغان و فرودگاه اردبیل نسبت به سال زراعی قبل، کاهش ۱۰ الی ۲۰ درصدی و شهرستان های خلخال و کوثر در زمان یادشده، افزایش ۴۰ الی ۵۰ درصدی بارندگی ها را شاهد بوده اند.
به گفته وی، مقایسه بارش سال زراعی جاری با دوره آماری بلندمدت در استان اردبیل، افزایش بارش به میزان ۵۰ درصد در شهرستان نیر، ۷۳ درصد در شهرستان کوثر، ۴۶ درصد در شهرستان خلخال و ۴۴ درصد در شهرستان پارس آباد مغان را نشان می دهد.
دولتی مهر میزان متوسط بارش در دوره آماری بلندمدت در استان اردبیل را ۳۲۴٫۸ میلی متر و بارش در سال ۹۴ در این استان را در مقایسه با دوره آماری بلندمدت با ۱۰ الی ۱۵ درصد افزایش اعلام می کند که البته در قیاس با سال قبل تغییر قابل توجهی نداشته است.
او می گوید: این استان در مقایسه با دوره آماری بلندمدت بارش در کشور، از نظر افزایش میزان بارندگی ها رتبه دوم را دارد.
با این حال، بهروز محمدی معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان اردبیل می گوید: مناطق شمالی این استان به رغم دارا بودن بارش مناسب، همچنان نیازمند آب است و منابع آبی حوضه آبریز ساریقمیش که با مساحتی در حدود ۸۷ هزار و ۴۹ هکتار، بخش هایی ازشهرستان های گرمی و بیله سوار مغان در شمال این استان را شامل می شود ۱۲٫۲۱ میلیون مترمکعب کمبود آب دارد و نیاز آبی جمعیت انسانی، دامی و اراضی کشاورزی این حوزه ۱۵٫۶۶ میلیون مترمکعب تخمین زده می شود.
به عقیده صاحب نظران باید ۲۰ درصد از منابع موجود آب هر منطقه مصرف و بقیه برای استفاده نسل های آینده و حفاظت محیط زیست نگهداری شود؛ بر این اساس استفاده از ۴۰ درصد منابع آب به معنای قرار گرفتن در مرز بحران و صرف ۶۰ درصد آن به منزله ورود به بحران کم آبی است و کشورهای مصر با مصرف ۶۰ درصد منابع آب و ایران با استفاده از ۸۷ درصد این منابع، بحرانی ترین مناطق از نظر کمبود آب در جهان اعلام شده اند.
بر این اساس با توصیه مجیدخدابخش استاندار اردبیل نصب کنتورهای هوشمند بر چاه های آب، مسدود کردن چاه های غیرمجاز، ترویج کشت گونه های کم مصرف و پربازده و اصلاح فرهنگ مصرف آب به منظور تامین کمبود سفره های زیرزمینی آب استان در دستور کار دستگاه های اداری ذیربط قرار گرفته است.

گزارش از عیسی پاشاپور خبرنگار ایرنا در اردبیل