مسأله قومیت از جمله مهمترین مسائل سیاسی-امنیتی فراروی کشورهای کثیرالقوم در سال های پایانی قرن بیستم محسوب شده و در قرن بیست و یکم نیز همچون گذشته مهم خواهد بود. اهمیت این مسأله سیاسی- امنیتی از فراگیری، تداوم، شدت و عمق آن ناشی می شود و این عوامل خود باعث گردیده اند که نه تنها کشورهای در حال توسعه، بلکه اغلب واحدهای سیاسی با ویژگی های دموکراسی همچون بیشتر کشورهای اروپایی،کانادا و حتی روسیه فعلی، پدیده قوم و قومیت را به عنوان یک نیروی مهم در نظر گیرند.
برقراري امنيت پايدار در يک منطقه بدون شک نيازمند مؤلفه هاي فراواني است. تاثير متقابل اقتصاد و امنيت بر يکديگر، عوامل فرامنطقه اي، فرهنگ،اعتقادات و باورهاي قومي و مذهبي و… مي تواند در استقرار امنيت پايدار نقش به سزايي داشته باشد. امنيت پديده اي ثابت و مشخص نيست بنابراين عامل زمان، ايدئولوژي، اوضاع و احوال بين المللي، موقعيت کشور و ديد و نظر رهبران، نخبگان و مردم در کيفيت و کميت امنيت و نحوه تحصيل و حفظ آن تأثير بسزايي دارد.
دولت به تنهايي در امر برقراري امنيت در مرزها هرگز نمي تواند موفق عمل كند و بايستي بين مرزنشينان و دولت تعامل و روحيه همكاري برقرار باشد. این تعامل زمینه مشارکت عمومی به‌ویژه مشارکت مرزنشینان، قانون‌گرایی، امنیت پایدار مرزها و احساس امنیت در جامعه را افزایش می‌دهد.مرزنشینان با توسعه و افزایش اعتماد ، همسوسازی خواسته‌ها و ایجاد وحدت با مرزبانان، می‌توانند در کاهش جرایم در مرزهای استان و در نمایش توانمندی، اقتدار، کار آمدی و هوشمندی مرزداران برای امنیت مرزهای استان نقش بسزایی را ایفا کنند.
يکي از امن ترين مرزهاي کشور در استان اردبيل واقع شده است. به عبارت ديگر هيچ گونه تهديد و ناامني با کشور جمهوري آذربايجان نداشته ايم. اما تداوم اين امنيت به توجه و عنايت دولت به مناطق مرزي و بالخصوص مرزداران بستگي دارد. در حال حاضر در نوار صفر مرزي، روستاها و حتي شهرهايي داريم که عشاير در اين مناطق سکونت دارند .اين قشر عملا مرزداران و مرزباناني هستند که هيچ گونه حقوقي از دولت دريافت نمي کنند. به عبارت ديگر، اينها در حالي نقش امنيتي در مرز را ايفا مي کنند که هيچ گونه هزينه جاري براي دولت ندارند وتوجه به اين مرزبانان در حوزه هاي مختلف ضروري است. در بخش زيرساختها، اشتغال و توسعه بايد به مناطق مرزي و مرزنشينان توجه کرد تا حداقل امکانات در اين مناطق ايجاد و از مهاجرت مرزنشينان به نقاط ديگر جلوگيري شود. توجه به اين امر يکي از مهمترين عوامل پايداري امنيت در مرزهاست. براي مثال در منطقه رودخانه دره رود جاري است که بايد روي آن سد معيشتي ساخته شود، تا ضمن رونق کشاورزي، آب رودخانه مهار شود و از آن در موارد مختلف استفاده کرد. ساختن سد در اين منطقه و ايجاد واحدهاي صنعتي، توسعه پايدار را به دنبال خواهد داشت. به عبارت ديگر، ظرفيت هاي بالقوه بومي منطقه بالفعل مي شود و در نتيجه از مهاجرت مرزنشينان جلوگيري خواهد شد. ثبات و حضور هميشگي مرزنشينان ضامن امنيت پايدار در منطقه است.
اروجعلي محمدزاده
كارشناس مسئول سياسي و اجتماعي فرمانداري شهرستان پارس آباد