‘ماه پری’ با نام شاعرانه اش در کنار جاده گرمی به بخش موران سه خانواده را در خود جای داده و برق، تلفن و آب چشمه از امکانات این روستا است.
جمعیت شش نفری این روستا با اینکه در سال های گذشته شاهد مرگ تدریجی حیات در این روستا و کوچ همسایه های خود از آن بوده اند ، همچنان پایبند به روستا و دوام و بقای زندگی در آن هستند.
آنها در خانه های خشتی خود گذران زندگی می کنند، با کشت و زرع در اندک زمین کشاورزی که آن هم با مشکل آب مواجه است و نیز پرورش چند راس گوشفند به زندگی در این روستا ادامه می دهند.
در بخش مرکزی گرمی نیز در دامنه گردنه لنگان شب هنگام فروغ چراغ دو باب خانه در روستایی همنام با گردنه هراس انگیز ‘لنگان’ حکایت از داستان شیرین زندگی دارد و رانندگانی که در روزها از مسیر جاده قدیم گرمی ٬ اردبیل گذر می کنند مرغ و خروس های این روستا را که معمولا ازحوادث جاده ای مصون نیستند مشاهده می کنند.
با وجود مهاجرت جمعیت در گرمی برخی از روستاهای این شهرستان همچون ماه پری و لنگان با اسکان حتی دو و سه خانوار در قالب شش ، هفت نفر موجودیت خود را در تقسیمات کشوری حفظ کرده و هنوز دود تنور برخاسته از این روستاها بیانگر تعلق خاطر روستانشینان به زادگاهشان است.
بخشدار مرکزی گرمی از بازگشت یک خانوار مهاجر به روستای لنگان خبر داد و گفت: این خانوار با اخذ پروانه احداث و مقاوم سازی مسکن ٬ امید ماندگاری در روستا را زنده کرده و احتمال مراجعت سایر مهاجران نیز وجود دارد.
محسن ایزدی افزود: زندگی راحت و آسوده در روستا٬ امکان درخت کاری ٬ باغداری و پرورش مرغ و طیور از عوامل رجعت این خانوار مهاجر به لنگان است.
مهاجرت از روستاها و حتی خود شهر گرمی مغان دردی کهنه است، با اینکه نرخ زاد و ولد در این منطقه زیاد می باشد اما سیل مهاجرت باعث شده است که حتی جمعیت روستایی ساکن در 334 روستا و آبادی این شهرستان همچنان رو به کاهش باشد.
بر اساس سرشماری سال 1375 جمعیت شهرستان گرمی بیش از 110 هزار نفر بوده که در سرشماری سال 1385 این رقم، به جای افزایش، به 91 هزار نفر رسیده و این آمار در سرشماری سال 90 به 84 هزار و 266 نفر کاهش داشته است.
به سخن دیگر اینکه در طول 15 سال گذشته 25 هزار و 734 نفر از جمعیت این شهرستان کاسته شده است و علت اصلی این کاهش نیز مهاجرت بوده است .
با نگاهی اجمالی به روند مهاجرت جمعیت گرمی و اینکه مهاجران این منطقه، عمدتا به شهرستانهای کرج، رشت و اردبیل نقل مکان کرده اند، به نظر می رسد که عامل اصلی در مهاجرت شهروندان گرمی مشکل بیکاری بوده است.
بر اساس برخی آمارها ، بیش از شش ، هفت هزار نفر از جوانان این شهرستان برای دریافت شغل مناسب به ادارات ذی ربط این شهرستان درخواست داده اند و همچنان منتظر دستیابی به شغل مناسب هستند.
بسیاری از روستاییان گرمی نیز می گویند که با اینکه دارای زمین حاصلخیز برای کشت و زرع می باشند اما مشکل آب کشاورزی و حتی آب آشامیدنی باعث شده است که دیگر نتوانند در مناطق مسکونی خویش باقی بمانند.
میر قسمت موسوی نماینده مردم گرمی مغان در مجلس شورای اسلامی می گوید : در این شهرستان مرزی 83 روستا از نعمت آب آشامیدنی بی بهره هستند و این امر موجب افزایش مهاجرت روستاییان می شود.
فقدان مدیریت مناسب آب های سطحی در این شهرستان باعث شده است که 150 میلیون مترمکعب آب از منابع آبی این شهرستان بدون استفاده از کشور خارج و به دریای خزر بریزد و این درحالی است که روستاییان گرمی مغان از نظر آب کشاورزی و آب آشامیدنی سالم و بهداشتی در تنگنا قرار دارند.
از سوی دیگر با اینکه تعدادی زیادی از روستاهای این شهرستان در منطقه ای مرزی واقع هستند اما تاکنون از این فرصت هیچگونه استفاده ای نشده است .
میر قسمت موسوی نماینده مردم گرمی مغان با بیان اینکه این شهرستان با 93 کیلومتر بیشترین مرز با جمهوری آذربایجان را دارد، گفت : با این وجود تاکنون این شهرستان بهره ای از این موهبت نبرده است.
وی بیان کرد: با وجود مصوب بودن ایجاد گمرک در منطقه آزادلو و نیز بازارچه در این منطقه هنوز این موضوع عملیاتی نشده و مردم از امتیاز مرزنشینی خود بی بهره هستند.
از چندین سال پیش طرح ایجاد گمرک و بازارچه مرزی در منطقه آزادلوی گرمی مغان در این شهرستان مرزی مطرح بوده است که مردم امیدوار بودند که با گشایش و فعالیت این پایگاهای اقتصادی کسب و کار بویژه در زمینه تجارت خارجی در منطقه رونق گرفته و مرزنشینان از مواهب آن بهره مند شوند .
ایجاد گمرک و بازارچه آزادلوی گرمی مغان با وجود توجه دولت گویا به خاطر بی میلی مقام های جمهوری آذربایجان هنوز اجرایی نشده و این شهرستان محروم از بابت ایجاد فرصت های اقتصادی این گذرگاههای مرزی بوِیژه در زمینه اشتغال هنوز بی بهره است .
ساختمان بازارچه مرزی گرمی با صرف بیش از 200 میلیون تومان اعتبار در روستای آزادلوی بخش موران احداث شده ولی این ساختمان به خاطر انجام نگرفتن اقدام مشابه از سوی طرف مقابل بلااستفاده مانده است .
با عنایت به ثمرات غیرقابل کتمان مبادلات مرزی در رونق وتوسعه همه جانبه منطقه، ایجاد گمرک آزادلو نه تنها در توسعه وپیشرفت بخش محروم و مرزی موران، بلکه در آبادانی شهرستان مرزی گرمی، توسعه راهها وارتباطات، ایجاد اشتغال و رفع بیکاری، احیای صنعت و مناطق گردشگری، و مهمتر از همه در جهت کاهش مهاجرت و ایجاد مهاجرت معکوس در شهرستان گرمی موثر خواهد بود.
به گفته کارشناسان، رفع مشکل آب زراعی و آشامیدنی ، ایجاد فرصت های جدید در مبادلات مرزی ، الحاق گرمی مغان به منطقه آزاد تجاری ارس ، تکمیل سد عمارت و دیگر سدهای منطقه ، احداث واحدهای تجاری بزرگ در منطقه ، ایجاد زیرساخت ها و عمران شهری و روستایی از جمله اقدام هایی است که می تواند در وهله اول از میزان مهاجرت در این شهرستان کاسته و در وهله دوم حتی به مهاجرت معکوس به روستاها بیانجامد.
فرماندار گرمی مغان احداث و تکمیل سدهای کشاورزی از جمله سد عمارت در بخش انگوت، آب شرب و راه روستایی، عدم مهار آب های سطحی و خارج شدن آب ها از مرز به کشور همسایه جمهوری آذربایجان، تعریض محورهای مواصلاتی شهرستان و ایجاد صنایع تبدیلی کشاورزی در منطقه را از اولویت های اساسی این شهرستان عنوان می کند.
به گفته محمود علایی ، شهرستان گرمی با وجود دارا بودن توانمندی های ویژه در بخش کشاورزی و دامداری همچنان از معضل بیکاری رنج می برد که می توان با پیگیری و برنامه ریزی درست و اساسی و ایجاد بسترهای مناسب و زیر ساخت های کشاورزی و دامی این معضلات را ریشه کن نمود.
و اکنون ‘ماه پری ها’ در منطقه مرزی گرمی مغان به انتظار نشسته اند که با عملی شدن وعده و تدابیر مسوولان و همت مردم رونق و آبادی به سراغشان آمده و حیات نصف و نیمه آنها را دوامی پایدار دهد.
گزارش : عیسی پاشاپور