در پی یک ماه خویشتنداری و عبادت ویژه و با بجا آوردن مناسک ماه مبارک رمضان و تقویت ملکه «تقوا» به میزان برخورداری از معنویت این ماه، اینک زمان شکوفایی باغ ایمان در فضای معطر فطر فرا رسیده است.
فطر به عنوان تجلی فطرت خداجوی انسان، نشانگر این امتیاز بزرگ مکتب اسلام است که در هر عصری می توان میراث انبیا را که همان سر دادن ندای توحید است، استمرار بخشید و براساس آن تحولی اجتماعی را موجب شد و ارزش های توحیدی را به بشریت ارزانی داشت.
مناسک ماه مبارک رمضان و جشن پایانی آن که با قنوت های پرطراوت و سرود توحید همراه می باشد، به رغم متحوای دینی، پدیده ای اجتماعی با تأثیرگذاری بر سویه های سیاسی است که توان ایجاد تحول در ارزش های حاکم بر اجتماع را داراست و در حقیقت خود همچون نماز ناتمام امام رضا(ع) اقدامی در جهت از میان برداشتن موانع رشد معنوی و کمال انسانی و حاکمیت دادن به ارزش های تعالی بخش است. مکتب اسلام به اقتضای غنای توحیدی با هرگونه سلطه الحادی و شرک آمیز مخالف است و جنبش هایی را نیز در طول تاریخ و در جوامع بشری با انگیزه یگانه پرستی علیه نظام های استکباری و استبدادی سامان داده است.
بی جهت نیست که مکتب محمدی(ص) از همان ابتدا با جمعیت کفر و شرک درافتاده و صف بندی های کفر و ایمان به وقوع پیوسته است.
در مکتب اسلام دعوت به توحید به عنوان یک استراتژی، به عینه به چشم می آید و در تعالیم آن نیز توحید پایه تکامل و تربیت شخصیت تراز مکتب معرفی می شود. خداباوری و توحید در جهان بینی اسلام محور کلیه عقاید و افعال یک فرد مسلمان بوده و به خودی خود پیداست که توحید در روابط بنده با خالق هستی خلاصه نمی شود و دامنه آن نیز کلیه شئون هستی از جمله حیات بشری را در بر می گیرد و همچون روح کلی بر تمامی پدیده ها غلبه دارد. براساس این نگرش، توحید و یگانه پرستی در روابط اجتماعی رنگ سیاسی به خود گرفته و با مظاهر شرک و کفر درمی افتد و پیروان خود را از اطاعت و فرمانبرداری نسبت به نظام های سلطه گر باز می دارد. بدین سان جامعه اسلامی با وظایف خویش از نقطه نظر مکتب آشنا شده و می آموزد که چگونه رفتاری شایسته مسلمانی داشته باشد. به بیانی دیگر، محور تفکر و اندیشه اسلامی را توحید با همه ابعاد آن شکل می دهد و انبیای الهی نیز به عنوان اسوه ای موحد و یکتاپرست در تاریخ بشر مطرح هستند. روح دعوت انبیا و ادیان الهی را توحید شکل داده و در صحنه عینی جامعه به صورت نفی حاکمیت طاغوتیان و مبارزه با آنان جلوه گر می شود و حاکمیت خودکامگان را به چالش می گیرد. تاریخ ادیان سرشار از مبارزه و مقابله با نمرودها و فرعون هاست که انبیای الهی با شجاعتی کم نظیر در مقابل کفر و شرک آنان ایستاده و ندای توحید سر دادند. انبیای الهی در واقع مصلحانی بودند که برای زدودن جامعه از ظلم و ستم و فساد که مظاهر اجتماعی کفر و شرک هستند، قیام کردند و براساس تصویری که قرآن کریم ارائه می دهد، با پای فشاری بر توحید و یکتاپرستی به دنبال اصلاح امور جامعه خویش بودند.
بیشترین همّ انبیای الهی صرف مبارزه با چندگانه پرستی و شرک شده و رواج توحید نیز در دستور کار آنان قرار داشته است. تعالیم اسلام و از جمله مناسک ماه مبارک رمضان که با پشتکار و جدیت مؤمنانه پی گرفته می شود و از جمله در قیام و قنوت عید فطر انعکاس دارد، طریقی است که از برگزیده شدن نخستین فرستاده الهی آغاز و با بعثت رسول گرامی اسلام به اوج خود رسیده است و در پرتو تعالیم شریعت در پایان یک ماه عبادت و اطاعت، هر آنچه رنگ شرک و کفر دارد، از سوی مسلمانان طرد شده و سلطه آنان نیز نفی می گردد. عید سعید فطر تجلی توحید عملی در صحنه اجتماع بر همه مسلمانان جهان مبارک باد.
*سید اسماعیل علوی
