هرچند در گذشته اعتیاد و یا استعمال مواد مخدر در میان برخی افراد بالای 50 دیده می شد، اما طی دو دهه گذشته گرایش به این بلای خانمانسوز، بویژه در جوانان شدت بیشتری گرفته است.
بحران هویت در دوران جوانی از جمله مشکلاتی است که موجب تشویش ساختار روانی و برهم خوردن آرامش جوانان شده و می تواند سبب سوق یافتن آنها به اعتیاد شود.
یکی از دوره های پرخطر موثر در گرایش به اعتیاد، دوره های گذر جوانان است؛ وقتی شخص از مدرسه به محیط دانشگاه وارد می شود، عوامل مختلف در دانشگاه ها باعث کشیده شدن فرد به طرف اعتیاد و مواد مخدر می شود.
دوران دانشجویی گرچه فراز ونشیب هایی دارد، اما همانند دوران سربازی وقتی به پایان می رسد، همه می گویند: «عجب دورانی بود، یادش بخیر»!
دوران دانشجویی فقط به گذراندن 140 واحد درسی ختم نمی شود، چه بسیارند دانشجویانی که در همین دوران مسیر زندگی آنها تعیین می شود. برخی شریک زندگی خود را پیدا می کنند و نیز کم نیستند دانشجویانی که بهترین دورانشان را با گرایش به انواع مواد مخدر می گذرانند.
گرچه آمار دقیقی از شمار دانشجویان معتاد نمی توان دریافت، اما هشدار قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر درمورد افزایش اعتیاد در دانشجویان دختر نگران کننده است.
به گفته «علیرضا جزینی»، مصرف مواد صنعتی و روانگردان در میان دانشجویان دختر نسبت به پسر در کشور بیشتر گزارش شده است.
به گفته وی، براساس مطالعات انجام شده گروهی از این دانشجویان معتاد اعلام کردند که به آینده امیدی نداشته و اعتماد به نفس کمی دارند و برنامه ریزی برای اوقات فراغت ندارند به همین دلیل به مصرف مواد روی آورده اند.
جزینی همچنین مصرف حشیش، تریاک، هروئین و شیشه را در بین دانشجویانی که در منازل مجردی زندگی می کنند، بیشتر عنوان کرده بود.
جامعه شناس و استاد دانشگاه در باره علل گرایش جوانان دانشجو به مواد مخدر به خبرنگار ایرنا می گوید: دور بودن از محیط خانواده و رفتن به شهر دیگر برای تحصیل و استقلال پیدا کردن از خانواده کافی است تا جوان را به سمت وسوی اعتیاد سوق دهد زیرا محیط های تازه دارای جذابیت هایی هستند که می تواند خطر معتاد شدن این افراد را افزایش دهد.
«سیدحسن موسوی» با اشاره به این نکته که خوابگاه ها و خانه های مجردی از محیط هایی هستند که باعث اعتیاد دانشجویان می شوند، می افزاید: نظارت بر محیط هایی چون خوابگاه های دانشجویی، نمی تواند عاملی برای جلوگیری از اعتیاد تلقی شود زیرا فردی که به عنوان ناظر انتخاب می شود هم ممکن است خودش به مرور زمان دچار اعتیاد شود.
وی می گوید: گرایش برخی دانشجویان در این دوران بیشتر به سمت موادی است که سطح هشیاری، یادگیری و پردازش اطلاعات را در آنها افزایش دهد و با این باور غلط که موادی مانند حشیش با یکبار تجربه اعتیاد آور نیست به این ماده گرایش بیشتری می یابند.
این جامعه شناس می افزاید: موادی مانند حشیش و ترامادل، گرچه ابتدا تجربیاتی مانند افزایش سطح هشیاری را ایجاد می کند اما پس از یک بار مصرف باعث بوجود آوردن پدیده «تحمل» می شوند.
به گفته این جامعه شناس، بومی کردن تحصیلات از عوامل مهمی است که می تواند میزان اعتیاد در دانشجویان را به شدت کاهش دهد زیرا دوری از خانواده و رها شدن در کلان شهرها می تواند خطرات جبران ناپذیری را برای افراد ب دنبال داشته باشد که اعتیاد یکی از آنها است.
معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفت وگو خبرنگار اجتماعی ایرنا، از اجرای طرح پایش سوءمصرف موادمخدر و الکل در میان تمام دانشجویان کشور خبر داده و می گوید: در معاونت دانشجویی، اداره ای با عنوان اداره مرکزی مشاوره دانشجویی وجود دارد.
«محمدحسین آیتی» می افزاید: بر اساس عملکرد این اداره های مشاوره، تمام دانشجویان جدیدالورود در دانشگاه های علوم پزشکی پس از ثبت نام باید به این اداره مراجعه کنند و آزمایش های بین المللی سلامت روان را بگذرانند.
وی ادامه می دهد: این آزمایش ها کاملا از استانداردهای روانپزشکی برخوردار است و در آنها سوء مصرف مواد مخدر و الکل را نشان می دهد.
معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت بهداشت با بیان اینکه افراد دچار سوء مصرف موادمخدر و الکل، پیش زمینه های اختلالات اعصاب و روان دارند، می افزاید: بنابراین چنانچه دانشجویان سوء مصرف موادمخدر و الکل داشته باشند، نمره ای از حد معمول پایین تر می گیرند و این دانشجویان با عنوان دانشجویان آسیب پذیر یا در معرض خطر شناسایی می شوند.
آیتی ادامه می دهد: پس از شناسایی این دانشجویان، چنانچه در بین این آنها سوء مصرف موادمخدر دیده شود یا در معرض خطر باشند، با رعایت تمام ضوابط، حفظ حرمت آنها و همچنین محرمانه بودن این اطلاعات، تحت مشاوره های تخصصی قرار می گیرند.
آیتی گفت: مراکز مشاوره دانشجویی در هر سال دانشجویان جدید الورود را پایش می کند که در کنار این مراکز، طرح بررسی سلامت جسم دانشجویان نیز در حال اجراست اما حدود پنج سال است که در بحث سلامت روان، اقداماتی انجام می شود.
فرجام سخن آنکه، اعتیاد در میان دانشجویان اکنون به اتفاقی باور پذیر و غیر قابل انکار تبدیل شده و پیامدهای آن در صورت هرگونه مقابله، تربیت قشری است دیگر نمی تواند نقشی در آینده جامعه کشور ایفا کند.
اکنون مسوولان باید ضمن توجه و اقدام فوری به این مورد، همتی مضاعفی از خود نشان داده و با گسترش شعاع نظارتی و مقابله گرانه، به اصلاح این وضعیت بپردازند.
دادن آگاهی به دانشجویان و افزایش بخش های نظارتی و نیز مبارزه با سودجویان سوداگران مرگ می تواند گامی مهم در مقابله با پدیده اعتیاد در دانشجویان شود.
پنهان کردن موضوع مهم اعتیاد دانشجویان نه تنها گرهی از این مشکل نمی گشاید، بلکه فردای تیره وتار را برای نسلی که بار فرهیختگی و سواد جامعه باید بر دوش بگذارد، رقم می زند.
منبع /ایرنا
