آمریکا میخواهد بعنوان بازیگر اصلی در منطقه، سران ارمنستان و آذربایجان را قانع سازد که میانجی گری واشینگتن را بپذیرند و دولت آذربایجان معاهده ای همچون کمپ دیوید را امضا کند.
وزرای خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در راستای حل مناقشه قره باغ در واشنگتن دیدار خواهند داشت با برگزاری این دیدار در واشنگتن که چند ماه قبل مایک پمپئو وعده آن را داده بود واشنگتن میخواهد نقش میانجی گر را در این مناقشه بین المللی بازی کند در واقع واشنگتن قصد دارد در مورد مناقشه قره باغ با میانجی گر موثر جلوی گسترش و نفوذ روزافزون ایران و روسیه را درقفقاز بگیرد به همین دلیل مایک پمپئو ماهها پیش اعلام نمود که وزرای خارجه طرفهای درگیر در واشنگتن دیدار خواهند داشت البته دونالد ترامپ ، رئیس جمهور آمریکا طی نامه های مختلفی به رئیس جمهور آذربایجان خواستار حل مسالمت آمیز مناقشه قره باغ شده است . در جریان سفر چند ماه پیش جان بولتون به منطقه قفقاز و دیدار وی از باکو و ایروان نشان دهنده دقت ویژه کاخ سفید به منطقه قفقاز و گسترش حوزه نفوذ به سمت قفقاز و نزدیکی به مرزهای روسیه و ایران و کنترل بیشتر بر آن از سمت قفقاز میباشد. هم اینک آمریکا میخواهد نقش بازیگر اصلی را در حل مناقشه قره باغ ایفا نماید البته طرح مدلی که آمریکا میخواهد روی آن مانور دهد طرح مدل تشکیل کشور تو در تو و طرح امرسن با محوریت گروه مینسک میباشد آمریکا میخواهد یک کشور مستقل ارمنی و دست نشانده در قفقاز تشکیل دهد که البته تحقق این مهم خواست روسیه نیز میباشد اما آنچه مهم است وابستگی این کشور احتمالی کوچک تازه تاسیس در منطقه قره باغ به مرکزیت خانکندی یا استپاناکرت میباشد آمریکا از طریق مدلی که میخواهد مناقشه قره باغ را حل و فصل نماید این است که دولت علی اف استقلال قره باغ کوهستانی از آذربایجان را در ازای آزادی هفت شهر اشغالی اطراف و بازگشت یک میلیون آواره به سرزمین های خود ، به رسمیت بشناسد که تاکنون دولت آذربایجان حتی حاضر به گفتگو در این مورد نیست و باکو با قاطعیت اعلام نموده است تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان باید بصورت کامل تامین شود و نیروهای اشغالگر ارمنی طبق چهار قطعنامه صادره شورای امنیت خاک آذربایجان را تخلیه نمایند که تاکنون ارمنستان حاضر به انجام آن نشده است . دولت آذربایجان بارها اعلام نموده است حاضر است به قره باغ خودمختاری با اختیارات بیشتر مثل نخجوان ارائه دهد اما سران حکومت خودخوانده قره باغ این موضوع را قویاً رد کرده اند و حتی حاضر به مذاکره در مورد آن نیستند و فقط خواهان تشکیل کشور آرتساخ با مرکزیت استپاناکرت (خانکندی) هستند هر چند منطقه قره باغ هم اینک بوسیله یک دولت خودخوانده بصورت مستقل اداره میشود اما هیچ کشوری آن را به رسمیت نمیشناسد در واقع آمریکا میخواهد یک پیمان دیگری مثل پیمان کمپ دیوید که در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر بین مصر و رژیم صهیونیستی امضا شد و بدنبال امضای آن معاهده که با وساطت جیمی کارتر انجام شد اسرائیل صحرای سینا را که در زمان جنگ اعراب و اسرائیل اشغال نموده بود تخلیه کرد و در مقابل انور سادات ، رئیس جمهور مصر استقلال اسرائیل را به رسمیت شناخت و بدنبال امضای این معاهده انور سادات در مصر توسط گروه جهاد اسلامی ترور و کشته شد .
در واقع آمریکا میخواهد بعنوان بازیگر اصلی در منطقه سران ارمنستان و آذربایجان را قانع سازد که میانجی گری واشینگتن را بپذیرند و دولت آذربایجان معاهده ای همچون کمپ دیوید را امضا کند و استقلال قره باغ را به رسمیت بشناسد و در مقابل هفت شهر اطراف به آذربایجان برگردد که تاکنون دولت آذربایجان حاضر به پذیرش این پیشنهاد ننگ آور نشده است . در مصاحبه ای که من برای رادیو برونمرزی آران با ایاز مطلب اف – رئیس جمهور سابق آذربایجان انجام دادم او در جواب به من گفت که این موضوع حتی ارزش مذاکره ندارد و غیرقابل قبول است و حتی فکر کردن در مورد آن نادانی است و این بدان معنی است که آذربایجان قادر به تامین تمامیت ارضی خود نیست زیرا تمامیت ارضی آذربایجان مورد قبول جامعه جهانی است .
نکته ای که لازم است اینجا بدان اشاره کنم آن است که آمریکا خود بوجود آورنده مناقشه قره باغ است و میخواهد خود پایان دهنده آن باشد ، آنطور که رئیس جمهور سابق آذربایجان به من گفت در زمان شوروی ، حزب کمونیست موضوع خلع سلاح ارامنه قره باغ را تصویب نموده بود و شخص جناب گورباچف ، رئیس جمهور شوروی مجری اجرای آن مصوبه بود و حتی طی چندین عملیات از جمله عملیات چایکندی که ۳۲ روستا از اشغال ارمنی های جدایی طلب آزاد شد و عملیات کالچو که ارمنی های مسلح ضربه مهلکی را متحمل شدند و همه این عملیاتها را ارتش شوروی انجام میداد که ناگهان عملیات خلع سلاح متوقف شد من بعنوان رهبر آذربایجان نزد گورباچف رفته دلیل این موضوع را از او پرسیدم او به من گفت که جرج بوش – رییس جمهور آمریکا با من تماس گرفت و گفت امروز چهل عضو کنگره طی نامه ای به من خواستار توقف اجرای عملیات خلع سلاح ارامنه هستند بنابراین ادامه عملیات را متوقف کنید ایاز مطلب اف میگوید در جواب به گورباچف گفتم اگر شما قادر به حل مناقشه قره باغ و خلع سلاح ارامنه نشوید کل شوروی فرو خواهد پاشید .و هم اینک میتوان چنین نتیجه گرفت که حامی اولیه جدائی طلبان ارمنی قره باغ دولت آمریکا بوده است و آمریکا میخواهد این مناقشه را در چارچوب منافع و گسترش حوزه نفوذ خود حل وفصل نماید که برگزاری نشست وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان با وساطت آمریکا نشان دهنده این موضوع است. آیا در نتیجه اعمال فشار آمریکا به آذربایجان شاهد امضای پیمان کمپ دیوید دیگری در قفقاز خواهیم بود؟
**یاورندرتی گیگلو
گزارشگر برونمرزی صداوسیما
